مقدمه
کنترل فاز یا رله کنترل فاز یکی از کاربردی ترین تجهیزات حفاظتی مورد استفاده در تابلو برق صنعتی است که وظیفه محافظت از تجهیزات داخل تابلو برق را در برابر اختلالات شبکه اعم از افت و یا افزایش ولتاژ، اتصال کوتاه، اضافه بار و … بر عهده دارد. در واقع از رله کنترل فاز در تمامی مدارات کنترلی و قدرتی استفاده می شود. در ضمن ذکر این نکته مهم است که این نوع رله های حفاظتی به تنهایی قادر به قطع مدار قدرت نیستند و معمولا خروجی آن ها را به بوبین کنتاکتور متصل می کنند. بنابراین هرگاه رله کنترل فاز اختلالی را در مدار تشخیص داده و اعلام خطا نماید، فرمان قطع مدار قدرت از سوی کنتاکتور صادر می شود. در این مقاله قصد داریم به طور کامل در خصوص نحوه عیب یابی کنترل فاز و اتصال صحیح آن به کنتاکتور صحبت نماییم. با درک نحوه عیب یابی کنترل فاز به سرعت می توانید مشکلات را شناسایی و حل نموده و از آسیب های احتمالی به تجهیزات الکتریکی جلوگیری نمایید. علاوه براین، دانستن نحوه بستن کنترل فاز به کنتاکتور برای تضمین عملکرد بهینه و حفاظت از بار در برابر جریان های بالا بسیار لازم و ضروری است. اما قبل از بستن کنترل فاز ه کنتاکتور بهتر است با مفهوم رله چیست؟ و عملکرد و کاربرد رله کنترل فاز آشنا شوید.
تمامی رله های الکترونیکی در بازار دارای انواع و اقسام بسیار زیادی هستند که هرکدام ویژگی های خاص خود را دارند. اگر به دنبال بروز ترین قیمت رله هستید، تنها کافی است که با مجموعه راد الکتریک که یکی از بزرگترین نمایندگی رله SSR Celduc سلدوک فرانسه، رله Crouzet SSR کروزت فرانسه و رله Crydom SSR مکزیک در ایران است، تماس حاصل فرمایید. شما می توانید بهترین خرید انواع رله الکترونیکی خود را از فروشگاه راد الکتریک که ارائه دهنده انواع رله SSR تک فاز، رله الکترونیکی SSR دو فاز و رله اس اس آر SSR سه فاز با امکان خرید آنلاین در بازار است، تجربه نمائید.
خواهشمند است برای استعلام قیمت رله سلدوک Celduc و جهت دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان مجرب ما در بخش فروش راد الکتریک تماس حاصل فرمایید.
رله کنترل فاز چیست ؟
نوعی رله حفاظتی است که برای نظارت و کنترل تجهیزات الکتریکی سه فاز در برابر اختلالات شبکه اعم از ولتاژ بیش از حد، افت ولتاژ، عدم تقارن فاز، توالی فاز و … در تابلو برق صنعتی استفاده می شود. در واقع وظیفه اصلی رله کنترل فاز، محافظت از تجهیزات الکتریکی در برابر عدم تعادل ولتاژ، افت فاز، توالی نامناسب فاز، اضافه بار و قطع فاز می باشد. یکی از اصلی ترین دلایل خرابی موتورها و تجهیزات الکتریکی در تابلو برق ها، گرمای بیش از حد توسط جریان بالا است، به همین دلیل از رله کنترل فاز برای محافظت از تجهیزات تابلو برق مورد استفاده قرار می گیرد. رله کنترل فاز در دو نوع رله کنترل فاز تک فاز و رله کنترل فاز سه فاز تولید شده اند که از لحاظ نوع مدار و سیم کشی با یکدیگر متفاوت هستند.
کاربرد رله کنترل فاز
رله کنترل فاز یکی از مهمترین اجزای اصلی مورد استفاده در تابلو برق است که در موارد مختلفی کاربرد دارد. برخی از کاربرد رله کنترل فاز عبارتند از :
- محافظت در برابر عملکرد موتورها مانند بالابر، جا به جایی، آسانسور، پله برقی و غیره
- کنترل اتصال تجهیزات متحرک مانند کمپرسورهای تهویه مطبوع، کامیون ها و کانتینرهای یخچال دار و جرثقیل
- گرم شدن بیش از حد موتور به دلیل ولتاژ نامتقارن
- حفاظت از نیروگاه ها در برابر تخریب ناشی از اضافه ولتاژ
- کارکرد درست منابع حساس سه فاز
- تنظیم جهت چرخش درایو
علائم بروز عیب در رله کنترل فاز
رله کنترل فاز یکی از مهمترین اجزای کلیدی در تابلو برق صنعتی است که از موتور ها و سایر تجهیزات الکتریکی در برابر نوسانات ولتاژ، افت ولتاژ، ولتاژ نامتعادل و توالی نامناسب فاز و … محافظت می کند. بروز هرگونه عیب در این رله کنترل فاز، می تواند به عملکرد تجهیزات الکتریکی آسیب وارد نماید. به همین منظور آشنایی با علائم و نشانه های هشدار دهنده عیب در کنترل فاز مانند علائم و نشانه های بروز عیب در کنترل فاز می تواند شامل افت ولتاژ، افزایش دما، صدا های غیر عادی و یا قطع شدن ناگهانی جریان باشد که می تواند به شما در تشخیص سریع مشکل و اقدام به موقع برای رفع آن کمک نماید. عدم روشن شدن موتور، قطع و وصل شدن ناگهانی موتور، بوی سوختگی از موتور، صدای غیرعادی از موتور، روشن شدن چراغ های خطا در کنترل فاز، پریدن فیوزها، کاهش راندمان و کارایی موتور از مهمترین علائم بروز عیب در رله کنترل فاز می باشد که در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید سریعا نسبت به عیب یابی و رفع مشکل کنترل فاز اقدام نمایید.
خواهشمند است برای استعلام قیمت رله سلدوک Celduc و جهت دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان مجرب ما در بخش فروش راد الکتریک تماس حاصل فرمایید.
عیب یابی کنترل فاز
در آموزش عیب یابی کنترل فاز به طور خلاصه چندین مرحله را شرح می دهیم تا در مواقع مورد نیاز بتوانید مشکل را شناسایی کرده و تست کنترل فاز را به راحتی انجام دهید.
1. بررسی منبع تغذیه
اولین گام عیب یابی کنترل فاز، بررسی منبع تغذیه است. برای انجام این تست کنترل فاز بررسی کنید که آیا منبع تغذیه رله در محدوده ولتاژ مشخص شده است یا خیر. در ضمن باید از سالم بودن تمام فیوز ها و کلید های مدار اطمینان حاصل نمایید که به درستی کار می کنند.
2. بررسی اتصالات و سیم کشی
برای عیب یابی کنترل فاز، اتصالات سیم کشی رله را از نظر سیم های شل یا آسیب دیده، مورد بررسی قرار دهید و اطمینان حاصل کنید که همه اتصالات به درستی سفت شده اند.
3. بررسی سیگنال های ورودی
برای عیب یابی کنترل فاز، حتما سیگنال های ورودی به رله را چک کنید و حتما ولتاژ های فاز و قرار گرفتن آن ها در محدوده قابل قبول را مورد بررسی قرار دهید. اندازه گیری سطوح ولتاژ هر فاز را می توانید از یک مولتی متر یا تستر ولتاژ استفاده نمایید.
4. بررسی تنظیمات
اگر رله دارای پارامتر های قابل تنظیم مانند تاخیر های زمانی، آستانه ولتاژ و سایر تنظیمات مربوطه هستند، حتما تنظیمات را بررسی کنید تا آنها به درستی برای برنامه های خاص پیکربندی شده باشند. در صورت لزوم بعد از تست کنترل فاز می توانید خودتان تنظیمات را انجام دهید.
5. رفتار کنتاکت های خروجی
یکی دیگر از روش های عیب یابی رله کنترل فاز، رفتار کنتاکت های خروجی آن است. با استفاده از یک تستر یا مولتی متر به راحتی می توانید بررسی کنید آیا کنتاکت ها همان طور که انتظار می رود باز و بسته می شوند. در ضمن اطمینان حاصل کنید که کنتاکت های خروجی به درستی به دستگاه های کنترلی متصل شده اند یا خیر.
6. توجه به آلارم ها
آلارم کنترل فاز، ممکن است شامل آلارم های صوتی، چراغ های LED و یا نمایشگر دیجیتال باشد، حتما به آنها توجه نمایید.
اگر با مشکلات پیچیده‌ای در طول فرآیند عیب یابی کنترل فاز مواجه شدید و مراحل عیب یابی و تست کنترل فاز بالا مشکل را حل نکرد، توصیه می شود حتما با یک برق کار ماهر و متخصص مشورت کنید.
عملکرد رله کنترل فاز
رله کنترل فاز با استفاده از مدارهای سنجش ولتاژ دقیق، سطح ولتاژ هر فاز را نظارت کرده و به طور مداوم تعادل فازها را مورد بررسی قرار می دهد. در صورت تشخیص افت ولتاژ و یا عدم تعادل ولتاژ در هریک از فازها، رله کنترل فاز به سرعت وارد عمل شده و با قطع مدار از آسیب دیدن موتور و سایر تجهیزات الکتریکی جلوگیری می کند. رله کنترل فاز نه تنها ولتاژ را مقایسه می کند، بلکه با پردازش و تجزیه و تحلیل اطلاعات ولتاژ تعیین می کند که آیا ولتاژها در محدوده قابل قبول هستند یا خیر. علاوه بر نظارت ولتاژ، تشخیص توالی فاز و شرایط افت فاز از دیگر وظایف رله کنترل فاز به شمار می رود. توالی نامناسب فاز به عملکرد نادرست موتورها و آسیب به آنها منجر می شود. رله کنترل فاز با هوشیاری تمام، این توالی نامناسب فاز را تشخیص داده و از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری می کند. رله کنترل فاز، دارای کنتاکت های خروجی است که می تواند برای کنترل دستگاه های دیگر مانند قطع کننده مدار، کنتاکتور یا آلارم از آنها استفاه نماید. هنگامی که یک خطا تشخیص داده می شود، می توان از کنتاکت های خروجی برای شروع اقدامات مناسب استفاده نمود.
خواهشمند است برای استعلام قیمت رله سلدوک Celduc و جهت دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان مجرب ما در بخش فروش راد الکتریک تماس حاصل فرمایید.
انواع رله کنترل فاز
انواع مختلفی رله کنترل فاز در بازار وجود دارد که هرکدام عملکرد حفاظتی خاصی را ارائه می دهد و در موارد ذیل به آن اشاره شده است :
1. رله عدم تعادل فاز
یکی از اصلی ترین مشکلات سیستم های سه فاز، عدم تعادل فاز است. عدم تعادل فاز در موتور ها و تجهیزات الکتریکی، باعث بالا رفتن دما و به وجود آمدن اختلال در موتور های AC می شود. به دلیل افزایش طول عمر موتور و جلوگیری از پرداخت هزینه بالا برای تعمیرات آن می توان از رله عدم تعادل فاز استفاده نمود.
2. رله توالی فاز
توالی فاز نادرست یکی از مشکلات عمده در موتور های الکتریکی سه فاز است که می تواند چرخش معکوس موتور، لرزش و صدا، گرمای بیش از حد و حتی احتمال خطر آتش سوزی را به وجود آورد. با استفاده از رله توالی فاز، دیگر این مشکلات را نخواهید داشت و به صورت دائمی توالی فاز قابل کنترل می باشد.
3. رله خرابی فاز
خرابی فاز در موتور های سه فاز، ممکن است که براثر عواملی مانند معیوب بودن سیم پیچی ترانسفورماتور، سوختن فیوز و خرابی سایر تجهیزات اتفاق بیافتد و باعث توقف کار موتور های سه فاز شود. به همین دلیل لازم است که از رله خرابی فاز برای جلوگیری از این اتفاق در تابلو برق استفاده نمایید.
4. رله پایش ولتاژ
سطح پایین ولتاژ می تواند کارکرد عادی موتور ها و کنتاکتور ها را در تابلو برق های صنعتی متوقف کرده و همین امر باعث آسیب دیدن آنها می شود. از این رو با استفاده از رله پایش ولتاژ می توانید عملکرد ولتاژ تجهیزات الکتریکی را در میزان حداقل و حداکثر آستانه ولتاژ کنترل نمائید.
نحوه بستن کنترل فاز
رله کنترل فاز، یکی از تجهیزات حفاظتی مهم در تابلو برق های صنعتی است که از موتور های الکتریکی در برابر نوسانات ولتاژ و توالی فاز نامناسب محافظت می کند. انتخاب و تهیه کنترل فاز مناسب، از مهمترین عواملی است که با توجه به مشخصات موتور و بار، مانند ولتاژ، جریان و توان، رله کنترل فاز مناسب انتخاب می گردد. برای نصب کنترل فاز، بهتر است که محل نصب آن را در تابلو برق به درستی انتخاب شود تا از رطوبت، گرما و گرد و غبار به دور باشد. همچنین باید فضای کافی برای تهویه و خنک شدن کنترل فاز وجود داشته باشد. اتصالات سیم ها را باید با دقت انجام دهید و از محکم بودن آنها اطمینان حاصل نمایید. از سیم هایی با سایز و عایق بندی مناسب برای اتصال رله کنترل فاز به شبکه برق و موتور استفاده کنید. در هنگام اتصال سیم ها به کنترل فاز، سیم فاز ورودی، سیم نول و سیم خروجی را به ترمینال مربوطه در کنترل فاز نصب نمایید و از محکم بودن اتصالات مطمئن شوید. برخی از کنترل فازها، دارای تنظیماتی مانند زمان تأخیر، ولتاژ نامناسب و جریان بیش از حد هستند که باید مطابق با نیازتان تنظیم شوند.
نحوه بستن رله کنترل فاز با کنتاکتور
رله کنترل فاز و کنتاکتور دو عضو کلیدی در تابلو برق ها هستند که در محافظت از موتور ها و سایر تجهیزات الکتریکی در برابر توالی نامناسب فاز، افت ولتاژ، نوسانات ولتاژ و جریان های پرقدرت نقش بسزایی را ایفا می کنند. اتصال صحیح این دو تجهیز به یکدیگر، تضمین کننده عملکرد بهینه و محافظتی مطمئن خواهد بود. از آنجاییکه رله کنترل فاز قدرت قطع وصل برق سه فاز را به صورت مستقیم ندارد، لذا نیاز است که از یک کنتاکتور برای این منظور استفاده شود. بنابراین اولین قدم برای بستن رله کنترل فاز به کنتاکتور، سیم کشی درست آن است. برای عملکرد رله کنترل فاز تنها 3 فاز ورودی نیاز است اما در بخش خروجی تنها باید پایه های 15 و 18 به کنتاکتور متصل شوند. پس از اتمام سیم کشی رله کنترل فاز، نیاز به تنظیم دو پارامتر زمان وصل رله و میزان حساسیت به عدم تقارن فازها می باشد. زمان وصل رله قابلیت تنظیم بین 2 تا 240 ثانیه را داشته و میزان حساسیت به عدم تقارن فازها بین 7 الی 25 درصد قابل تنظیم می باشد. اختلاف ولتاژ بین فازها در صورتیکه بیش از مقدار تنظیم شده باشد، کنتاکتور یا رله خروجی قطع خواهد شد.
نحوه عیب یابی بستن کنترل فاز با کنتاکتور
پس از بستن کنترل فاز به کنتاکتور، ممکن است که با مشکلاتی روبه رو شوید. از این رو لازم است تا بتوانید این مشکلات و عیب ها را شناسایی و به حل آن بپردازید. در ادامه به برخی از مهمترین مواردی که احتمال دارد اتفاق بیافتد، اشاره می کنیم :
1. قطع و وصل شدن کنتاکتور
در صورتی که با مشکل قطع و وصل شدن کنتاکتور مواجه شدید، باید بدانید که یا کنتاکتور دچار قطع شدگی جریان مستقیم شده و کنتاکتور کمکی توان نگهداری مدار نگهدارنده را ندارد. در این حالت باید کنتاکت ها را تمیز و اتصالات را کنترل نمایید.
2. گرم شدن زیاد کنتاکتور
علت این مشکل به 3 مورد بستگی دارد، یا مدار هسته بسته نشده و فاصله هوایی وجود دارد، یا در جریان مستقیم، مقاومت پیش گذار، اتصالی پیدا کرده و یا در جریان مستقیم، کنتاکت کمکی باز نمی شود. برای رفع این مشکل و بستن رله کنترل فاز به کنتاکتور، باید بوبین کنتاکتور را تعمیر کرده یا اگر لازم است، تعویض نمایید. اما اگر اتصالی داشتن مقاومت پیش گذار دلیل این مشکل است، مقاومت پیش گذار را تعویض نمایید.
3. صدا دار بودن کنتاکتور
سر و صدا کردن موتور دو علت دارد : قطع شدن حلقه اتصال کوتاه روی هسته و یا صحیح و اصولی مدار بسته نشده است. برای برطرف کردن این مشکل مسیر حرکت هسته را به خوبی تمیز کنید و هسته را بردارید و دوباره جا بزنید و یا حلقه اتصال کوتاه را مجدد بر روی هسته چک کنید.
4. قطع نشدن کنتاکتور
مشکل بعدی در بستن کنترل فاز با کنتاکتور، قطع نشدن کنتاکتور است که شاید ممکن است به خاطر جوش خوردن قطعات اتصال کنتاکتور و یا عمرشان به آخر رسیده باشد. برای رفع این مشکل، کنتاکتور را باز کرده و کنتاکت ها را عوض نمایید.
خواهشمند است برای استعلام قیمت رله سلدوک Celduc و جهت دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان مجرب ما در بخش فروش راد الکتریک تماس حاصل فرمایید.
چرا عیب یابی کنترل فاز اهمیت دارد؟
رله کنترل فاز یکی از اجزای اصلی در تابلو برق های صنعتی هستند که وظیفه نظارت و حفاظت از موتور ها و تجهیزات الکتریکی در برابر نوسانات ولتاژ و توالی نامناسب فاز را بر عهده دارند. عیب یابی صحیح و به موقع این رله کنترل فاز، باعث شده تا از آسیب دیدن موتور های الکتریکی در برابر افت ولتاژ، ولتاژ نامتعادل، نوسانات ولتاژ و توالی نامناسب فاز جلوگیری شود. همچنین عیب یابی منظم کنترل فاز به طور مستقیم در افزایش طول عمر مفید آنها نقش بسزایی خواهد داشت. به واسطه عیب یابی کنترل فاز می توانید از خرابی های ناگهانی و پرهزینه تجهیزات الکتریکی جلوگیری نموده و همین امر منجر به صرفه جویی در هزینه های تعمیرات و جایگزینی قطعات می شود. عیب یابی کنترل فاز تضمین کننده عملکرد صحیح موتورها و تجهیزات الکتریکی می باشد که میزان راندمان و کارایی سیستم های الکتریکی را ارتقا می دهد.
راد الکتریک نماینده فعال فروش انواع رله در ایران
شرکت راد الکتریک یکی از بهترین و معتبر ترین نمایندگی رله سلدوک Celduc فرانسه به صورت انحصاری و رسمی در ایران است که مناسب ترین قیمت رله SSR خود را در سر تا سر نقاط شهر های ایران از جمله شهرستان های زیر، ارسال می دارد :
- نمایندگی رله الکترونیکی در استان لرستان (شهرستان خرم آباد)
- نمایندگی اس اس ار سلدوک در استان تهران (شهرستان تهران)
- نمایندگی celduc SSR سلداک در استان مرکزی (شهرستان اراک)
- نمایندگی رله اس اس آر SSR سه فاز در استان مازندران (شهرستان ساری)
- نمایندگی رله الکترونیکی اس اس آر در استان همدان (شهرستان همدان)
- نمایندگی رله SSR در استان آذربایجان شرقی (شهرستان تبریز)
- نمایندگی رله اس اس آر در استان یزد (شهرستان یزد)
- نمایندگی رله اس اس ار تکفاز در استان اردبیل (شهرستان اردبیل)
- نمایندگی انواع SSR در استان آذربایجان غربی (شهرستان ارومیه)
- نمایندگی رله اس اس ار سه فاز در استان البرز (شهرستان کرج)
- نمایندگی اس اس ار سه فاز در استان اصفهان (شهرستان اصفهان)
- نمایندگی اس اس آر CELDUC در استان زنجان (شهرستان زنجان)
- نمایندگی رله حالت جامد در استان ایلام (شهرستان ایلام)
- نمایندگی رله جامد SSR در استان کرمان (شهرستان کرمان)
- نمایندگی انواع رله های الکترونیکی در استان کردستان (شهرستان سنندج)
- نمایندگی رله الکترونیکی سه فاز در استان کهکیلویه و بویراحمد (شهرستان یاسوج)
- نمایندگی رله مینیاتوری در استان کرمانشاه (شهرستان کرمانشاه)
- نمایندگی رله اس اس آر تکفاز سلدوک در استان گلستان (شهرستان گرگان)
- نمایندگی رله الکترونیکی SSR در استان هرمزگان (شهرستان بندرعباس)
- نمایندگی انواع رله در استان سمنان (شهرستان سمنان)
- نمایندگی اس اس آر تک فاز در استان گیلان (شهرستان رشت)
- نمایندگی SSR تک فاز در استان چهارمحال و بختیاری (شهرستان شهرکرد)
- نمایندگی رله الکترونیکی سه فاز در استان سیستان و بلوچستان (شهرستان زاهدان)
- نمایندگی اس اس آر 50 آمپر در استان خراسان شمالی (شهرستان بجنورد)
- نمایندگی رله جامد DC در استان خراسان جنوبی (شهرستان بیرجند)
- نمایندگی رله اس اس ار SSR در استان خوزستان (شهرستان اهواز)
- نمایندگی رله SSR (Solid State Relay) در استان خراسان رضوی (شهرستان مشهد)
- نمایندگی SSR سه فاز در استان قم (شهرستان قم)
- نمایندگی SSR سلدوک در استان فارس (شهرستان شیراز)
- نمایندگی کنتاکتور حالت جامد در استان قزوین (شهرستان قزوین)
راد الکتریک به عنوان تنها نماینده SSR Celduc و بزرگترین وارد کننده و توزیع کننده انواع رله الکترونیکی و تجهیزات برق صنعتی در تهران است که امکان ارسال به سایر شهر های ایران را دارد. خواهشمند است، جهت استعلام قیمت انواع رله الکترونیکی اس اس آر و ارسال آن به سر تا سر ایران با ما تماس بگیرید.
کلام آخر
در این مقاله ضمن آشنایی با رله کنترل فاز به بررسی کامل نحوه عیب یابی کنترل فاز و بستن آنها با کنتاکتور پرداختیم. رله کنترل فاز یک تجهیز حفاظتی است که در تمامی تابلو برق های مصرف کننده مورد استفاده قرار گرفته و تمامی موتور ها و تجهیزات الکتریکی تابلو برق را از اختلالات شبکه ای مانند نوسانات ولتاژ، افت و یا افزایش ولتاژ، اتصالات کوتاه، اضافه بار و … محافظت می کند. برای آشنایی با این محصول، تنها کافی است که با نگاهی به صفحه محصولات رله کنترل فاز ارائه شده در سایت راد الکتریک که یکی از برترین و بزرگترین نمایندگی انحصاری رله سلدوک Celduc فرانسه، کروزت Crouzet فرانسه و کرایدوم Crydom مکزیک در ایران است، بیاندازید. و یا جهت مشاوره و خرید رله کنترل فاز، می توانید با کارشناسان مجرب و متخصص ما با شماره تلفن 02136614690 (داخلی 204) تماس حاصل فرمائید. همکاران ما همواره آماده پاسخگویی به سؤالات شما دوستان عزیز در تمامی ساعات روز هستند.
